Partituur

Es de wintjer zich de pupse oet de ouge vrieftj
en ’t vreugjaor ziene naam in gouje lètters sjrieftj,
kumtj de sperzjes mèt zien wit köpke kieke
en zuus se zwelve weer op häör nès nieërstrieke.

Wie door ’n meisterhandj geleidj
waere veldj en gaard gelp aangekleidj.
Door op ’ne rieke ougs te traktere
lieëtj de zomer zich den volop vere.

Kumtj naojaor aan de blajer rökke
is ’t tied óm appele en paere te plökke,
chrysante nao de kirkhof te bringe
en vuuer de veugel óm ’n zugabe te zinge.

Traog wie persessie trèkke de daag vuuerbie,
blaoze mèt bevroeare vingers häör pertie.
‘Begin mer weer van vuueraafaan’, zaet Moder Natuur
‘zoea steit ’t immers in mien partituur.’

Mèt meziek

Trómme op de telder mèt mets en versjèt
of zès bitterballe broesendj in ’t vèt…
is det meziek?

En de dónderslaag op eine heite zomerdaag
of det boenkeboenke den van de scan…
is det ouch meziek?

Meziek vertèltj verhaole vol veur en fantasie
hèltj ós van weeg toet graaf kómpenie.
Meziek plektj plaosters op de deepste sneje
en wiltj ouch toew vinsters ’n oetzich beje.

Meziek geuftj mèt eine breie zaochte kwas
kleur aan geveules en grieptj dich dèk vas.
Kruuptj mèt häöre geis gans in dien waeze
en kan door sjoeanheid allein al genaeze.

Hökskes

De ieërste kieër det ich in ’n hökske sting
waas wie ich nao de bewaarsjoeal ging.
In ’t koealehok gezatte door zuster Marie-José,
ich weit nog altied neet waatv’r stouts ich deej
mer veuldje mich zoea verloeare en zwart.

Ich kneeldje es kemuniekantj in de beechstool nieër
zaag det hökske van bènne vuuer de ieërste kieër.
Wis gaaroet neet waat te zègke tieënge menieër keplaon
op zien vraog of ich zunj haaj gedaon
mer mien zeelke veuldje nimmieë zoea wit.

Ich deendje es seldaot ’t vaderlandj,
stóng in ’t wachhökske mèt gewieër inne handj:
je maintiendrai waas ’t devies.
Veuldje mich krek ’ne militaire plies
mer neet op mien gemaak in det legergreun.

Och, dao zeen toch zoeaväöl hokker en hökskes
in allerlei maote, geure en kleure:
fietsehok, berghok, poetshok,
doevehok, knienshok, hoonderhok,
pashökske, böshökske…

’t Kleinste hökske, zoea is d’r mer ein
dao-in haoj ich oos democratie mèt oppe bein.
Staon dèkker waal te twiefele mèt det potloead
es ich mich aafvraog in geweitesnoead:
Welk hökske maak ich dits kieër ins roead?

Vergaete

Ich kan mich neet herinnere wie gruuets ich waas
wie ich es kleuter allein op mien fietske reej.
Ich kan mich neet herinnere waat ich allemaol dach
wie ich es zevejäörige de Ieërste Kemunie deej.

Ich bèn vergaete woearóm ich van de meister
van de veerdje vuuer straof in de hook mós staon.
Ich bèn vergaete waat ich bie keplaon beechdje
ómdet ich zoeagenaamdj zunj haw gedaon.

Waas ’t in de boetsauto’s of de rups det ich
’t ieërste muulke van mien maedje kreeg?
En wiene waas ’t det wae later mèt de kinjer
ginge kampere in det plaetske bie Mestreech?

Och, ich bèn toch zoea vergaetechtig allewiel…

Woea ligke de sluuetels, de parepluuj, de bril…
en vergaat ich vanmörge soms mien pil?
Óm in te logge bèn ich weer ’t wachwoeard vergaete
en wie haet verdorie det dräödje percies vas gezaete?

Ich vergaet toch ouch zoeaväöl name de lèste tied…

Gister nog, ich bèn ‘m kwiet… Dinges Wèts-se-waal,
dae sjriever, gans kaal… Wie-hètj-dae-ouch-alweer,
of die camping bie det meer… Woea-waas-det-noe,
de naam van dae zenger van U2… Zèk-’t-gaw.

Ich bèn ouch alweer vergaete waat ich
mich mèt Noewjaor vuuergenómme haw.

NOEWJAOR 2023

’t Aod hingtj oet te ziepe op de lievesdraod,
sjrieftj zich in lèste dröppele vuuer ós nieër.
’t Noew vèltj es kuuesper vlokke ónbesjreve
nog driehóngerdviefensestig kieër.

Al zal alles zich neet good hame
of niepe waal ins de sjoon.
D’r kómme nog genóg daag
óm ’n strikske óm te doon.

Goeaj vinsters en duuere wagewied oeap,
laat de windj wejje door dien haor.
Duip de pen in gouje ink
vuuer ’n riek en zalig noew jaor.

Grabbele 2.0

Ich kóm hie aangeloupe
en zeen de sjouw al rouke.
Ich zeen ’t aan d’n oeavewis
det d’r good gebakke is.
Is d’r niks gebakke
goeatj den neut en appele.
Vrouw gaeftj det dj’r lang laeftj
det dj’r riek en zalig waertj.

Dit zóng de sjoealjeug van Thoear
es op Aodjaorsdaag grabbele woear
en zie róndjtrok óm deftige minse
Zalig Noewjaor te winse.

En zoea zingtj m’n nog eder jaor,
allein die neut en appele ligke nimmieë klaor,
en det stoeake van de oeavewis
is ouch allang gesjiedenis.

Kriegtj det grabbele den geine noewe jas,
mót de teks neet waere aangepasj?
Koup det kindj ins ’n paar noew sjoon,
die haet ’t mèt det loupe hel vandoon!

Och… ein traditie kèntj gein ambitie
en doe wèts, leve sjat…: det van ós haet kleier zat.
Wae mótte oze aandach verdeile
en ‘t leid van ermlestige gaon heile.

Want kiek ins óm dich haer…
zoeaget zuus se toch neet gaer:
ganse rieje… maeterslank…
aansjuve vuuer de kleierbank.

Wae kónne naeve kinjer te traktere
bès aan de voedselbank donere
en aeteswaar gaon bringe.
Den zulle ouch de groeate minse zinge:

Ich kóm hie aangeloupe
en zeen de sjouw al rouke.
Ich zeen ’t aan d’n oeavewis
det d’r good gebakke is.
Luuj gaeftj det dj’r lang laeftj
det dj’r riek en zalig waertj.

November

Bliefs se smörges nog get ligke, lekker werm in bèd…
leus se bie de koffie ouch get langer de gezèt…
is ’t T-shirt ómgetoesj vuuer ‘n dik wölle ves…
staeke stevele aan de veut en henj deep in de tes…
gaon óm vief oor de gerdiene en vinsterloeke toe…?
Jao, den wèts se van dien eige: ’t is naojaor noe.

Es de blajer aan de buim häöre tied höbbe gehadj
en de wiezers van de klok inj oktoeaber zeen verzatj…
es de kroeate en de aerpel op ’t veldj waere oetgedaon
en de kroenekraone trèkkendj nao ’t zuide gaon…
Jao, den wèts se ouch sónger kalender
’t is alweer november.

Trèktj de harmonie door ’t törp mèt fieësmeziek
en loupe vastelaovesveerders al verklèdj te kiek…
zuus se lampionne luchtendj in de optoch gaon
en oetgeholdje pompoene aan de vuuerduuer staon…?
Den is ‘t Cecilia, de 11e- van-de-11e , Fakkeletines en Halloween
en haet november vuuer mennigein zien medicien.

Jeugtj de windj haachel en raengel tieënge roete…
is ’t mistig mer mós se toch per se nao boete…
kriegs se zin in eine telder ertesop
of zoormoos mèt ein flink stök woos d’r op,
pannaas, boerekuuel of moearemoos…?
Det is vuuer november allemaol tout-même-chose.

O november, wie wil ich dich noe ieëre,
hie vèltj vuuer mich nog zoeaväöl óm te lieëre?
Zeen ich die minse mèt chrysante nao de kirkhof gaon
en mèt Allerziele in gedachte aan de graver staon…
Den weit ich – ich tèl ein jäörke aojer
en ’t veultj van eiges ouch get kaojer.

QUO VADIS?

Óm vief oor al duuster,
waterkaod,
’ne zore oeastewindj
jeugtj de blajer door de straote.

Meug door ’t gesleip van hot nao haar
luiptj Samir hie verloeare róndj,
wètj neet waat hae zuut en veultj,
jao…; kaoj
mer neet ziene qabow
jao…; windj
mer neet ziene dabayl.

Naojaor bie ós zaet ’m niks,
hae kèntj det woeard amper,
net zoea min wie ich hum kèn.

Weurtj ’t vuuer ’m blievendj wintjer
noe de windj zich in ’t Weste drejtj
en oet ’ne kaoje hook wejtj?

Ich gaon gauw koeale hoeale
óm de staof te stoeake.

KLAOR TAAL

Voetballers kalle van schwalbe en tackle
wielrenners weite te demarrere en remontere
politici debattere mèt de oppositie en coalitie
musici musicere van pianissimo tot fortissimo
koks bereide tournedos en steak au poivre
verpleegsters wirke interdisciplinair op de intensive care
tenieëlspuuelers actere op de bühne in ein scène
en virologe vroge óm lockdown en quarantaine.
Vraemdje wäörd allemaol –
den is aan hoes blieve toch gemekkeliker…
óm oet te spraeke teminste.

OOS MARIAVELDJ

Mien aerpeleveldj, Hieërebós mit struuekoele hosanna puineheistere
óngere zomerhemel de Kruutsdaag nao de Waard, dennebós en polderplak
mit blaozers en vaan nao de rame van bóntj glaas van bleisteg in Kaevelieër
of de zandj in Banneux in det heilig jaor agnus dei of hie noe wa wiezoea
mit vader buusjop zie waopesjildj Stella Duce wo-aan twelf poezele en hood

In det veldj wo wied, wiedsaaf doe nag de zón zakdje toet oppe grónd
det landj, mie landj, mie vaderlandj van aofteschnitzelebuim en warbele…
brook mit paersbloomweie van dieke kattelieke boere mit stambookstiere
die mit snaps, snor, sigaar en proemesjiek kaldje nao de mès euver die en dem
euver vreuger inne kefee, doe en hie en hae mit häör wie ’t waas mit hem

Wie ’t woor gewaes mitte naobers die ónverhöds am Giebel en in Barmen
ane Reichsbahn in Elberfeld zote te manzjare mit rats, kuch en netelesop
waes wie dwank wie ein koosj de kónterluuer vanne kóllerabe mit kummel
drónger mit hónger en vreugjaor-grenate van Hènge Korhaan doead de boeat
slaeg mit vlemmendj vuur, de zwaore aom en zwarte lóch aan Vlaot en baek

Nao die duuster daag móste men sjörge en wörge mit Stella Maris oppe rök
bang nao die lang stergenaegeldje nachte te voot vanne Pös toet inne kirk
oos sterre, kammeräöj mit baret, strepe en sjableermedaaljes klam trök
terang bulan mitte Zuiderkruis oet Bandoeng, Palembang en Timor
die droge ’t beeldj van hout en goud de moder en maag mit mantjel en kroean

Veer baedje ós doe nag mit kezelstein en gezaengend wit zilverzandj
sprinkeldje saoves inne naam braaf kruutsteikes bie wiewaterpötjes…
aevel kemuniezónjig vief veer vunkeldje ein sjouw op druueg struue
sjoor vuur en rouk euver daker van gesjèldje dennekaepers mit klet
en duudje kanteneers de brandjwaerspuit op houtere rajer drop aan

Netemin joog de zoere windj ’t vuur euver zès vleegveldjhoezer
verermdje mienwirkers jóng gezinne ram toet ane gróndj mit de
muibele vanne Hark wobie manskarels de rögkestrank rech hele
sjachereinige hoesvaders en moders mit dieke inkele zich krumdje
euver mager jankendje drubelkes bie ’t beeldj enne blome in oos Mariaveldj

VRAOG, VRAOG, VRAOG!

Mien väörig optraeje in Torna Cultura haet get vraoge aopegelaote. De “blowjob”, in dae column synoniem väör blaadblaozer, blaek väör ‘n deil van ’t publiek ’n ónbekindj fenomeen. Helaas, in mieërdere opzichte ….

Daoróm ’t dringendje verzeuk: is d’r dalik get waat ge neet sjnaptj, vraog vraog vraog. Ich kan uch, ouch zónger plaetjes, hieël good oetligke det “felatio” niks mèt postzegels van doon haet, net zó min as “cunnilingus” ‘ne Romeinse keizer waas. “De Romeine haaje gein postzegels” huuër ich ? Den sjtraks mer same google op felatio en ..cu.. ..be.. …uh .. det anger, misschien det nao 25 of 40 jaor monogaam huwelik den toch eindelik ‘t “heerlijk avondje” moog aanbraeke.

Minder monogaan ging ‘t d’r väörige waek aan toe op NPO3, in ‘n docu äöver poly-amorie. Waat is poly-amorie. Poly-amorie hèltj in det emes d’r mieërdere leefdjesrelaties op nao hèltj. Vraemdjgaon, zultj ge zègke. Nae, bie poly-amorie gebäörtj det mèt volledige insjtumming van alle partners.
En noe dich !

Bie de interviews zoot ich op ’t puntje van miene sjtool. Aopelik kaldje ze äöver mekaars relaties. Dao wore d’r zelfs bie die vief of zès partners haje, leefhaje. Soms mèt drieë of vere in ein hoes, mer soms wore ’t ouch mieërvoudige LAT-relaties. ’t Ging trouwes neet óm de seks, in eder geval neet allein, mer óm leefdje, genegenheid en alle biebehuuërendje complicaties.

Noe veul ich zelf echt gein behoefte óm poly-amorie te gaon bedrieve, want det liektj mich emotioneel en väöral financieel gein haolbare kaart, mer toch blaef ’t óngerwerp mich zoeëdanig bezig hoaje det ich d’r op ‘ne gooie nacht äöver gedruimdj höb. Ich jao, in ’n poly-amoureuze situatie. Sjtóm hé.

Mer ’t kan nog sjtómmer want in miene ónnuuëzeligheid höb ich daags d’r nao op ’t werk oetgebrèdj vertèldj äöver dae druim. Ich waas op sjlaag de pispaol van de daag. ’t Lachertje van de zaal.
De ein nao de anger denigrerendje opmerking vlaog mich óm de oeëre.
“Doe mèns dich get zèk, dinks se ech det ‘r nog vrouwluu in dien amoureuze präötjes trappe? Druim lekker verder !” “Wie zoog ze d’r oet? ” ” Det weit ich neet mieër. Van minse in mien druime herinner ich mich meistal gein gezicht, echt waor.” “Nou, wae waal” repe mien collega’s in koeër “Blóndj ! wèdde ? Mèt ’ne bos hout väör de däör woeë hieël Thoeër definitief mèt van ’t gaas aaf kan.” “Waat haaj dien poly-madam väör kleier óm ’t lief ?” “Ouch det weit ich neet mieër jónges.” “Haha, det zal den wal neet väöl zeen gewaestj. En waat haet meneer de poly-druimer allemaol oetgesjpoeëktj mèt zien poly-vlam?” Ich, weer: “Ieërlik, we höbbe allein gewanjeldj en gekletstj”. “Gewanjeldj, sjuunsmarchere bedoel se. En kletse ? Op die blanke betskes jao.” De hilariteit sjtaeg toet groeëte huuëgdje. “Raegendje ’t nog in diene druim of waas dae vaneiges naat ?”

“Nae jónges dao is echt niks gebäördj. Behalve ’n hieël serieus en deepzinnig gesjprek, net wie vreuger.” “Wach effe, as dich in dien druime net zó hel sjnurks as hie op de aafdeiling, den waas mevrouw poly-amorie allang weggerendj mèt de poly-vingers in de poly-toetendje oeëre.”

Ich kraeg ’t sjpaans benauwdj en waas zelfs bang det miene poly-amore druim nog zooi eindige in de Polie-kliniek van Laurentius.

’t Duzeldje mich en vaag huuërdje ich emes rope: “Hey Peter, det gedruimdje poly-mokkel van dich zal toch op zien minst ‘ne poly-mystieke naam höbbe gedrage: Delilah, Cleopatra, Gwendoline … “ Mèt mien lèste krachte sjödje ich van nae, “Väör zóver ich mich herinner, heet ze Esther.” Teleursjtèlling al-óm. “Is det alles, gewuuën Esther ? ”

“Nae, neet gewuuën Esther …… Poly-Esther ….”
Ich wins uch nog ‘ne poly-ammesante Torna Cultura …

BLOWJOB

Toen Martin van Lierop mich vroog óm ‘ne column vaör te drage bie Torna Cultura mós ich efkes sjlikke. Bie dae naam kraeg ich toch ‘ne bietje ’t beeld van ’n elite gezelsjap zoeë as de Rotary- of Lionsclub. En den mót ich, as Baxheimer Barbaar, bie Torna Cultura ’n verhäölke väörlaeze aafkomstig van de sjraole zandjgróndj ? In miene twiefel höb ich zelfs gedruimdj det ich toeklapdje bie de aanblik van al die keurig nette, besjaafdje minse. Mer ieërlik is ieërlik, as ich hie róndj kiek vèltj det lèste bèst wal mèt. En daoróm dörf ich uch asnog deilgenoot te make van miene hèrfstcolumn dae vèltj in de categorie “nou-nou-nou …”.

De hèrfst, det vinj ich ‘t sjiekste seizoen waat ’r besjteit. As de blajer beginnen te kläöre en de aovendje zich linge veul ich det de tied riep is väör miene jaorlikse blowjob. Dae bowjob is ’n initiatief van mien echtgenote mer ’t kumtj ouch dök väör det ich ‘m zelf oetveur. Det liektj complex mer mèt ’n bietje oefene höb se daags d’r nao hoeëg-oet get kramp in de nek, al is det ouch weer afhankelik van de gebroekdje hulpsjtökke, variërendj van ’n oetsjuufbare piep toet ‘ne versjtèlbare móndj.

Oze blowjob waertj elektrisch óngersjteundj en d’r besjtaon zelfs modelle op batterieë woeë se óngegeneerdj mer róndj kins wanjele. Bie de aankleiïng van de blowjob geit oze väörkeur oet nao ‘ne roeëie body mèt zjwart laere reemkes. De verzameling hulpsjtökke neume wae trouwes väör ’t gemaak ouch blowjob. ’t Kaltj namelik mekkeliker äöver “de blowjob” dan äöver “de blowjob hulpsjtökke”.

Bie miene blowjob höb ich de keus tösse blaoze en zuge, net woeë ich zin in höb. Ich haoj ‘t meistal op zuge, want mèt blaoze vluugtj ’t organisch materiaol dich aan alle kantje óm de oeëre en den vergtj ’t asnog ’t nuuëdige handjwerk óm d’r ’n happy ending van te make. Bie ’t zuge echter waertj alles netjes nao bènne gesjlurpt en mèt ’n bietje gelök zónger knoeëje want dao is ’t oeteindelik allemaol óm begóstj.

Bie de doorsjnee blowjob zitte d’r net achter de zuugmóndj ’n paar vliemsjerpe tenj. Zó lang se mer neet forceers merk se dao niks van. Allein as d’r ónbedoeldj get genetisch materiaol nao bènne siepeltj in vorm van ‘ne eikel, ’n paar neut of kesjtanjele waertj ‘r wal ’ns knarsendj taegegesjputtererd óm aan te gaeve det det sjpul op ’n anger meneer zooi mótte florere. Bie die signale mós se ouch echt efkes sjtoppe, tendjes d’r oet, good zuver make en den kan ’t zuugproces hervatj waere zónger verdere kans op sjaai.

Soms reuptj mien vrouw van baove: “Ouch good langs de rendjes wor jóng.” Zó’n aansjpaoring kan ik allein mer waardere want nao aafloup van de blowjob wil se toch ’n sjmètteloos graasperkske, zónger troep in de gleufkes of sjleufkes in en rondj dien wèrkterrein.

‘Ne good oetgeveurdje blowjob geuftj ós thoes den ouch enorme bevrediging. Dao is niks lekkerder dan nao zó’ne blowjob ’t apparaatje, inclusief laeg zekse, op te berge en same op de bank te nippe aan ’n glaeske wien met väör en achter oetzicht op ‘n rete-sjtrak kaal plaetske. Soms sjleit mich de fantasie op hol en den roop ich: “Hei, mörge nog ‘ne kieër …” mer dae vogel geit neet op, want daags nao ‘ne blowjob kin se blaoze waat se wils, dao kumtj echt niks mieër ómhoeëg en ouch bie ’t zuge sjtuuftj ‘r hoeëg-oet get los zandj door de piep.

Nae, miene blowjob is ’n jaorliks truuk-kieërendj, mer waal einmaolig, festijn. Want daonao kinne de opgezaoge blajer in de container, de kabel weer op de ról en de blaadblaozer, roeëd mèt zjwarte reemkes, geit truuk in ’t sjeurke. De haof is gans klaor väör de wintjer.

Op nao de kerst, want den make we ós väör ’t zinge de kèrk oet. En ónger de gekläördje lempkes graaje we in de doeës, haole de böl oet, experimentere mèt de piek, en sjpuite de ingele-haor ónger ’t wit sjpul toetdet we sjterkes zeen.

Ich wins uch nog ‘ne vruchtbare Torna Cultura …

AAN DE WIEJERT

Mét ‘t aojer waere, kómme de mankemente, mer gruujtj ’t besef det ’t allemaol ouch minder kan. Zjus of sommige dinger baeter gaon es se dich dao neet mieër zoea drök óm hoofs te make. Het idee det se alles mós biehaoje, maaktj stil-aan plaats vuuer de gerösstèlling det de werreld ouch zónger dich wiejer kan.
Het laeve kriegtj get e-weg van ós brevebös mèt twieë gleuve: ein vuuer dónbie, de anger vuuer uueverige bestumminge. Ich stop mien gedachte wie langer wie mieër in de lèste gleuF. Mer dinke is ’n natuurlik proces. Kóns se neet stopzètte. Ouch noe winjsele gedachte zich weer wie ’n jónk vuuele róndj in miene kop.

Op mien dageliks rundje loup ich door de Baarstraot. Links de ieërste en twieëdje depe straot. Hol waeg mèt hoeag sjoeare in eine aoje Maasoever. Ich haaj d’r es kindj nog gein oug vuuer; lieërdje later pas de samehank zeen en lanjsjappelike waerd kènne. Rechs van mich weie vol gelp graas mèt herkawwendje kuuj. ’n Wieds oetzich op Wèssem. Hie huuers se in ’t vuuerjaor de koekoek rope. De windj dae spuueltj mèt de blajer aan de buim. De krónkelwaeg, mer boeavenal de stildje, die wie ’n aureool óm mien geboeartedörp Thoear liktj. Stildje, die mich in mien jóng jaore neet aansproeak.

Ich kóm bie de achterkantj van Hagebrook. A gen brook. Brook. Naat landj. Kloptj. De waterlaot mèt det broen water stroumtj amper. Gaele gieët zagte wae. Ich zèt mich op de bank bie Sint-Joeazef. Zien huuske stóng ieërs in ’t park aan de uueverkantj tösse de buim en struuk versjoeale. Hae haet aan deze kantj van de wiejert ’n noew kapel gekrege.

God jao, de wiejert van Hagebrook. Dao ginge wae altied sjaatse. Toen wintjers nog wintjers woeare, en iesblome stónge op de roet van ’t daakraemke van mien zölderkamer. Woea ich ’t bèd deildje mèt mien broor. Wae vochte dèkker óm de dinkbeeldjige streep tösse ós in. Ónger in de kuueke brandje de staof en in de gooj kamer stóng sóndigs de zwarte koealehaard mèt vinsters van micaglaas te gleuje.

Es ’t toen ’n waek hel haaj gevroeare ging gans Thoear sjaatse op de wiejert van Hagebrook of op de Joeaster Koele es ’t vreze nog ’n paar daag aanheel. Wae krege dèkker iesvrie van sjoeal. Det sjaatse waas vuuer mich mieër sjravele op die houtere klömpkes. Haajs se mèt dien ieskaoj doeme de iezers mèt die stief nistele nao väöl meujte óngergebónje en ’n paar maeter gekratsj, kószjes se weer oppernoew beginne; want tegooj vas blieve zitte deje die dinger neet. Nae, sjaatse goof mieër ergernis es plezeer.

Ich staon op en loup trök. Uuever ’t trepke aan de bekans druuege oetloup van de wiejert volg ich de paad langs de moor mèt dao-in ‘t kapelke van Oos Levrouw van Rös. Kóm op ’t inj oet bie de wuuening van de vreugere bedriefsleider aan de glei van Hagebrook.

Die majestueuze boume-rie woeavan de tek zich es vingers mèt besjermendj blajerdèk inein griepe toet ’ne gothische kathedraal. Es se de ouge toe duis, huuers se de zusters van Bethanië zinge. Al de kieëre det ich hie wanjel, blief ich ze zeuke…:de herinne-ringe. Hagebrook: kestieël, landjgood, kloeaster en röshoes van de zösters, fruitbedrief en seer dit jaor zörgboerderie. Door de jaore haer van uterlik waal ’ns verangerdj, mer ’t statige karak-ter is bewaardj gebleve.

Ich bèn d’r eine kieër bènne genuuedj op det hoeag bordes. De ridder van Rappard… Ich zaat in de viefdje klas. Op ’ne daag zag de meister det ich ’ne krans móch drage bie de begrafenis van de ridder van Rappard. Same mèt mien broor en Wim van de Hoof. Die twieë zoeate in de zèsdje bie meister Salemans en spuueldje toen mèt ein. Wim waas ieëste naober, woeandje in de buurt op Zegershof. Smiddigs móchte wae drieje bie de douairière op ’t kestieël kómme. Krege in de deftige kamer flaaj mèt limmenaad en ’ne gölje vuuer in de spaarpot. Jóng, waat veuldje ich mich gruuets! Zal ’t noeats vergaete.

Ich loup wiejer langs de wiejert. Dae is lang neet mieër zoea groeat. Steit ouch väöl minder water in. ’t Eilendje in de midde is intrintj gans e-weg. Aan deze kantj loeage bóngerde mèt appele- en paere. Vader stoeakdje d’r sjroeap van. Noe loupe d’r rinjer róndj van Natuurmonumente. De serene rös van vreuger haet plaats gemaaktj vuuer ’t geraos en gehaos van de autowaeg mèt zien heilige 24-oorseconomie. Ouch zuus se d’r allewiel väöl fietsers langskómme – allemaol vitaal pensionado’s.

Zulle van de zomer noe mieër luuj dit decor van Typisch Thoear opzeuke?
Van mich moog ’t.
Es ze mich mer mèt rös laote…

ANSFRIED

’n Eige sjtraot, ’n sjötteriej,
’n sjool, ’n paedje, ’n eige kepel;
’ne altaor, rame mit glaas-in-lood
en ’n sjtoer sjtandjbeeld es dankjewel
veur de sjtichter vanne abdij van Thoor,
wo me doezjend jaor truuk
vas danig bliej mit woor.

Lang hoofs se neet nao ’m te zeuke:
Harry van de Boel zat ’m pontifikaal
oppe binneplaats biej de Hofferkeukes,
dao gaajt ’t ’m zo te zeen bès waal.
“Kiek ’ns waat g’r allemaol van mich höbt gekrege”
liek zien aope handj ós te vertèlle;
mit det klooster kós d’r zien eige toekoms
en die van zien dochter veilig sjtèlle.

Noe sjteit Ansfried es greutse graaf
mit op zien sjildj ’n rol perkament,
hae ging jao door veur sjlumme sjtudent.
Ouch ’ne mijter heurt d’rbiej,
want hae haet ’t van graaf
toet bussjop van Utrecht gebrach,
van zjwaard toet krómsjtaaf, zogezag.

‘Vrede van God’ beteikent zienne naam,
daohaer moog die doef verwieze.
Gebouwe sjtaon den veur de kèrke
die hae haet laote verrieze.

Ansfried vintj ’t noe hoog tied
det in de aaj keukes achter zich
weer potte en panne gaon rammele,
det pandj opnuuj waert ingerich.
Waem wèt kèns se dao eersdaags preuve
waat die adellikke dames krege veurgezat.
Vanaaf dae sokkel hèlt hae waal toezich
en mómpelt sjtilkes veur zich haer: Thoear – Magnificat.

Riky, jannewarie 2019

LIMBURGS FIETSPAREDIES

Oké… pak noe ‘ns doe bös mit pensioen. Dan höbs se väöl tied. Mer toch is ’t dan krek ofs se ’t ummer drökker höbs. Vriewilligerswerk hie, oppe kleinkinjer passe dao, nao de fitness, ‘ne aovendj kaarte, aaf en toe ‘ne pot biljare en dao tössedoor nag get vanne natuur geniete.
Aevel… de bein wille neet mieë zoea.
Vanne eine kantj probeer ich begrip op te bringe veur miense die zich ‘ne lektrische fiets aansjaffe. Want zelf höb ich ouch waal ‘ns ‘t geveul det ich ummer taenge de windj in mót trappe of det d’r ‘ne ónzichbare olifant achterop zitj. Vanne angere kantj wuuertj ‘t vermoge van lektrische fietse al mieë, mer de fysieke krach en ‘t reactievermogen van seniore ummer minder.
Óm mich haer verdedige manskaerels van miene laeftied det ze noe zónger väöl meutje duchtig get kilemaeters kinne fietse ouch windj in. Enne lèste twiefel vaege ze vanne taofel door te zègke: ‘Trouwes ederein haet d’r ‘ne.’
’t Geit dus kwansies net of zie d’r bie wille huuere. Want gaondje waeg is ’t ouch gein aardigheid mieë óm same mit angere get te gaon fietse. Mitte opkoms vanne lektrische  fiets kwoom d’r ouch verangering in ’t saort fietsers, ‘ne inkele kieër nag einlinge, mer ummer mieë stèlle en ganse troepe op blinkendje nuuj fietse mit döbbele, waterdichte fietstesse mit reflecterendje strips achterop, en nag ’n zwarte tes mit drinkes aan ’t stuur.
Fietse mit ‘ne sterke middemotor, hydraulische sjiefremme,
8 versnellinge en ein 36 volt batterie. Vroulje mit ‘ne bodywermer, mit ’n driekwaart witte of leechte beige bóks en
Ecco-sjoon. Mansluuj mit e petsjke, ’n aafritsböks, witte zök en badslippers of sandale.
Wie dök bön ich, kumendj windj-in, ingehaold door Annie en Jos. Zoea num ich dan die stèlle die van wiedsaaf keihel mit häör fietsebel vanne Hema aangaeve det ze d’r langs wille.
Zie natuurlik mit twieë naeven ein. Ich kós d’r dök waal op sjete. Ónger ’t langsrieje kiek ich nao ’t steulke achterop wo dan meistal die zwarte doeas zitj. Det is de drievendje krachpatser van Annie en Jos. Want… zie dinke det ze fietse, mer det is neet ech. Fietse mit ein zwarte doeas is neet sportief, det is nep.
Ouch trap ich nag waal ‘ns, óm te kuite, op miene fiets veur ’n kruutsing effe flink door zoea det ich net get eerder bön.
Twieë seconde later mót ich vol inne remme. Want Annie en Jos zeen väöl rapper dan ich dach. En net veur det ze ram oet ’t zich verdwene zeen, zeen ich nag net die stóm zwarte doeas achterop.
De verwachting vanne snelheid van ’n object in ’t verkieër wuuertj bepaoldj door wie ’t object oetzuutj. ‘ne Fietser = 15 km/oer. Drie pubers mit ’n krat veurop die naeve- ein slingere euvere waeg = 10 km/oer. Mansluuj op ‘ne racefiets mit ’n te krap T-shirt vanne Rabobank, die neet stoppe veur ’n roead leech 35 km/oer.
Det fietsers op laeftied geine lange aafstandj mieër kinne fietse en euverstappe op ‘ne fiets mit e meuterke, prima. Mer det ‘ne lektrische fiets nag klam te óngersjeie is van ‘ne mit spierkrach aangedreve fiets… maak insjattinge van snelheden waardeloos.
Daonaeve hads se vreuger allein gevaers mit allemaol hetzelfde tempo oppe fietsepaad. Noe zeen veer: e-bikes, gewuuen fietse, supersnelle lektrische fietse, snorfietse, scooters, scootmobiele, bakfietse, lektrische bolderkerre en brómmers. Mit anger wäörd: ’t is gevieërlik gewore.

Seniore mit ‘ne lektrische fiets gaon rap… ligke grotere aafstenj aaf… höbbe in het algemein minder reactievermoge… rake gaw in paniek en doon d’r langer euver óm örges aan te winne óm get nuuts óngere knie te kriege.
Daobie kump det miense gemekkelik zeen. Es ze ’t effe te zwaor kriege sjakele ze ‘t meuterke e tendje hoger. Óngertösse… advisere de doktore noe net óm zoea lang meugelik te blieve bewaege op ein matig intensief tempo.
De pliese en ouch de ANWB rope deilnummers aan ’t verkieër op te lètte want e-bikers… óm det modern waord mer ‘ns te gebroeke… zeen rapper dets se dinks. Trouwes chirurge in ziekehoezer zeen ein stijging  van zwaor óngelökke. Zelfs zoea alarmerendj det ze de euverheid advisere de fietshelmplich in te veure. Es se kumps te valle kins se ’n sjedelbasisfractuur veurkómme mit ‘ne helm. Vervolgens liks se waal waeke in ’t ziekenhoes mit dien heupe in puin. Laote veer dus neet net doon of ein helmplich zaligmakendj is. Mer ‘t is ’n klein meutje óm effe ‘ne helm op te zitte veurdet se de jungle in geis.
E-bikers wore in de ieëste vief maondj van dit jaor ruum 25 procent dökker betrokke bie ein óngeval dan in dezelfde periode ’t vurrig jaor. Is ‘ne lektrische fietser daoróm ‘ne brokkepiloot? Det zóts se langzamerhandj gaon zègke.
Ein anger gevaor veur fietsers zeen de rotondes. Automobiliste zeen fietsers mekkelik euvere kop es ze aafslaon. Veural ouch ómdet de veurrangsregels biej rotondes neet euveral hetzelfdje zeen. Brómmers en snorfietse gaon straks allemaol vanne fietsepaad aaf… mer toch is d’r nag altied ’n stijging van dök eenzijdige fietsóngelökke.

Realistisch gezeen is ‘t ouch neet verantjwaord om emes van pakweg 60-70 jaor zónger helm mit 25- 30 kilemaeter per oer dore boch te laote sjeure. Mesjien mótte ze ’n nul-maeting inveure bie de aansjaf van ‘ne e-bike.
Det ‘ne e-bike geine fiets is, is veur mich allang ein waorheid es ‘n koe, ómdet ‘ne e-mail geine breef is, ‘ne e-reader gei book, ’n e-consult gein fysiek óngerzeuk vannen dokter en bie
e-learning zits se ouch neet mit dien naas inne beuk.
Daoróm vinj ich ‘ne lektrische fiets mieë ‘ne stille brómmer of ‘ne scootmobiel veur vitaal fietsers. Dus eigelik ‘ne foetelfiets!

KLETSKÖP

De noewjaorsreceptie vanne gemeindje geit beginne. Inne riej staon ze weer. De börgemeister mèt zien vrouw vuuerop. De börgemeister is glaad gesjoeëre en is midde oppe kop van vuuer toet achter kaal. Allein aan de ziekantje is nog get begrujing te zeen. Vrintjelik lachendj winstj dae eder ’t bèste vuuer ’t noewe jaor. Zien vrouw duit det ouch mer get mieër op aafstandj. Daonaeve steit ‘ne wèthaojer zónger vrouw, hae is al good belaege en hieët zien wilj haor allang verloeëre. Hae is de pensioengerechtigdje laeftiedsgrens al mieër as tieën jaor gepasseerdj en behuuertj toet de raod der wieze. Den staon twieë wèthaojers, allebei zoeë kaal wie ’n loes, mèt häör vrouwe.
Vanaaf ’t moment det ’n kaal raodslid in de Twieëdje Kamer gekoeëze waerdje móst de haor ouch biej diej twieë wèthaojers t’r vanaaf. Biej de wèthaojer mèt financiën in de portefeuille, móst zien vrouw ’t vonnis uuever zien haor voltrèkke, dit goof aan det hae absoluut zunig waas. Toen ónthaoringscrème neet genóg holp kwaam toch nog ’t elektrisch sjaerapparaat in aktie. De aafwirking móst nao ’t aanbringe vanne sjaerzeip mèt de krebber gebuuere. Toen ’t sjaermetske bot waas en uuever ziene kop begóst te kratse, hoeëldje zien vrouw de eige kratser oet de kast. Hiejmèt waas ze hieël get henjiger, al gauw kwaam ‘ne kale gletsjer ónger häör henj oet. De angere wèthaojer mook ’t zich ’n stök gemekkeliker, hae ging gewuuen nao de kapper. ’t bunke declareerdje hae as representatiekoste biej de gemeindje. Noe waas hae ‘ne echte kale Hollenjer.

De kale kop óngersteundje ’t beleid. Uueveral in de gemeindje loupe minse róndj mèt ‘ne gedeiltelike, of gans kale kop, dees zeen deskundig kaal geplokke. Tieëgestenjers van ’t beleid waere gekniptj en gesjoeëre. Ivo Opstelten, aod-minister van Veiligheid en Justitie kóst ’t bunke neet vinje, dit bewiestj det woeë haor zitj, gein verstandj kan zitte. Van ’n kaal hoon kins se gein vaere plökke, dacht Van Rey want ’t geit óm de inhaod en hae stopdje de hoonder vol geldj. Kojak waas ein crimefighter mèt väöl succes. Ferdinand Grapperhaus hieët as minister van Veiligheid en Justitie de ieërste debatte uueverlaefdj, dae is echt zoeë glaad wie ‘ne aol. Toen hae get vergaete waas te melje, vroog hae hiejvuuer vergaeving mèt de wuuerd: “Gein haor op miene kop hieët hiej aan gedacht”. Kletsköp höbbe waal ’t naodeil det ze ’n hieël kort geheuge höbbe. Fred Teeven is hiej ’n spraekendj vuuerbeeldj van en is mer böschauffeur gewoeëre. As ’t mèt de verkezinge in oos gemeinte misgeit is waal ’t chauffeursprobleem van de belbös opgelostj. Biej vrouwe gelje sjienbaar anger norme want nao Sugar Lee Hooper is t’r gein mieër diej gek waas op Jo mèt de banjo.
De vrouwe van de wèthaojers höbbe waal ’n belangrieke taak. Ze mótte lache en hendjes gaeve en ouch nog ’n wang vuuer ’n kusje aanbeje. Vuuer collega’s en bekindje allebei de wange en vuuer belangrieke persoeëne ouch nog de oetnuuediging toet ‘ne sjmakkerd recht op die moel.
De wèthaojer sprook óngerhandj mèt de vuuerzitter van de harmonie en de vastelaovesvereiniging aaf nog get te wille regele biej ’n good glaas beer nao de receptie. Later klaagdje de vuuerzitter van de harmonie biej hem det de subsidie zoeë väöl ómlieëg waas gegange óndanks det hae in de verkezingscampagne haaj belaofdj:”Dao geit geine cent minder nao de vereiniginge”.Noe zeet hae: “Ich weit ’t , ich weit ’t allemaol. Ich waas dao neet vuuer, mer de gemeindjeraod wól ’t per se. Ich höb häör nog zoeë gewaarsjuuwdj mer ze wólle neet loestere. Gelökkig höb ich nog ’n laefbaarheidsfonds moge instèlle en dao kintj gae waal gebroek van make. Hoe mieër partieje aan ’n projekt mètdoon hoe hoeëger de biejdrage vuuer eder partie.

De vastelaovesoptocht zooj ’n sjoeën projekt hiejvuuer zeen. Gae trèktj neet mèt as harmonie, mer splitsj uch in: jeugdharmonie, borekapel, prinsekapel en senioreharmonie. ’t Slaagwerk zooj as drumband ouch nog geldj kinne opbringe net as de blokfluitgroep. Op dees slum meneer geit vuuer uch de kloes van de gemeinte oeëpe. Ich zal de aanvraog goodkäöre mer… dink ouch aan mich en mien hulp as gae in ’t stumhökske staotj in mieërt”.
De vuuerzitter van de vastelaovesvereiniging haaj zich net ’n groeët glaas beer bestèldj. “Dae hoofs se neet te betale. Ich höb nog get bónne vanne gemeindje en ich höb ouch nog get vuuer de vereiniging van michzelf”zagt de wèthaojer.”In de optocht goeëtj gae vuuer ’n kapitaal aan slók vanne prinsewage. Ich höb biej Lonka hóngerd kilo ieërsteklas karmels en fieftig kilo groeëte platte lollies mèt miene naam op bestèldj. Gae kintj ouch nog doezendj fepe kriege, as die aafrolle steit dao ‘stum Piet’op. Ze zeen hóngerd procent aafbraekbaar. Dit is hieël get anges as die plestiek fluitjes van miene collega diej allein mer ’t milieu vervoele”.
Biej de harmonie stóng noe de liesttrèkker van de Dörpspartie. “Geluif dae kletskop van zoeëjuust mer neet. Vuuer de verkezinge belaoftj hae gouje berg en daonao zeen ze nog kleiner as molshuip. Biej ós is det hieël anges: wae zègke waat wae gaon doon en doon waat wae zègke. Biej ós is ’t hieëlemaol dudelik: recht is recht en krómp is krómp”.
De oeërlog is begónne, ’t is verkezingstied.

MEZIEK

Toen en noe

’n Monument veur de meziek
in doerzaam bróns gegaote,
al in 1986 waerde det
door die van Thoor besjlaote.

Want meziek is häör laeve,
ze zin boek of ze zin geit,
klaor klinkende klanke
is wo häör hert veur sjleit.

Inne Watersjtraot
biej de historiese óngerste meule
is van die leefde veur meziek
genóg te zeen en ouch te veule.

Vól euvergave, mit
concentratie op lief en gezich
sjpele man en vrouw häör duet,
same, waat zin ze opein gerich.

Hae sjtaond, ziej zittend
op ‘ne roewe rónje sjtein;
en mit det leef loesterend kiendje
kómme toen, noe, en den, fein
in dit monument biejein.

Den

Kiek, det is mien mama
die dao sjpeelt oppe fluit,
en mienne papa sjteit te blaoze,
zuus se ouch wie dae det duit?

De vingers oppe gaetjes,
de fluit dwaars op ’t gezich,
den kriegs se ’n sjoon sjtrakke toon,
blief de klank in aevewich.

Es ze same sjpele
loester ich zo gaer,
biej ós toes guf ’t aldaag waal
’n femiliekónzaer.

Later es ich groot bön
sjpeel ich ouch ’n insjtrument,
want die twee dao lere mich:
sjpelende miense zin bliej en kóntent.